Simbolet sekrete që fshihen pas politikanëve

Veprat e artit që udhëheqësit botërore mbajnë në sfond gjatë fjalimeve shpesh përmbajnë mesazhe të fuqishme që s’janë dhe aq të vështira për t’u deshifruar.

Harrojeni atë çfarë thonë liderët e botës! Nëse dëshironi të kuptoni se çfarë kanë në të vërtetë në mendje, shihni pikturat që varen pas tyre në konferencat për shtyp dhe takimet e nivelit të lartë, ose kur ndalojnë me spontanitet të dukshëm përgjatë një korridori për t’iu përgjigjur pyetjeve të një gazetari. Vështrimi i heshtur i një portreti që “ju ka ngulur sytë”, mbi supe të David Cameron apo Vladimir Putinit shpesh është më domethënës dhe më i qëllimshëm se sa mund të mendoni. Shpesh këto mesazhe delikate janë të lehtë për t’u deshifruar.

Merrni parasysh, për shembull, një foto të disa viteve më parë në të cilën ndodhen ish presidenti francez Francois Hollande në Muzeun e Luvrit në Paris. Në sfond të mbulesës së portreteve nga mjeshtri holandez Rembrandt që kishte qenë në pronësi private për 130 vjet (Luvri bleu pikturat bashkërisht me Rijksmuseum në Amsterdam), Hollande u transformua në një kampion të kulturës publike për koleksionimin e artit nga të pasurit.

Ashtu siç nuk ishte e vështirë për të kuptuar se pse kancelarja gjermane Angela Merkel u detyrua që në janar 2016 të fotografohej para “Vajzave në Fushë”, një pikturë e vogël që paraqiste dy  vajza të veshura më fustane të ndritshme me lule. Vepra, e krijuar në vitin 1943 nga 8 vjeçarja Nelly Toll në një geto hebrenjsh në Poloni, ishte në shfaqje si pjesë e ekspozitës më të madhe të artit të Holokaustit jashtë Izraelit.

Në një periudhë të përshpejtimit të anti-semitizmit në Europë, imazhi i Merkelit që qëndronte para një vizioni të fëmijërisë të së mbijetuarës nga Holokaustit për një botë paqësore, fliste më shumë se një fjalim i çdo lideri. Fotoja e cila i paraqet duke qeshur dhe shtrënguar duart, Merkel dhe 80-vjeçarja Toll (e vetmja artiste në shfaqje i cila ishte ende gjallë), pasqyron gëzimin e figurave të pafajshme.

Miqësi e re?

Megjithëse çdo udhëheqës botëror është i vetëdijshëm për kuptimet që mbartin objektet rreth tyre, përgjegjësit për imazhin e presidentit amerikan Barack Obama e kanë marrë këtë gjë më shumë se seriozisht. Kujtoni udhëtimin në Kubë të Obamës,- vizita e parë e një presidenti amerikan në 88 vjet. Udhëtimi i shkurtër i Obamës, 90 milje (145 km) nga SHBA-ja në shtetin fqinj të Karaibeve në vitin 2016, ishte një hap i guximshëm në rivendosjen e marrëdhënieve  diplomatike mes dy kombeve. Por ishte piktura e një artisti kuban ajo që vodhi gjithë vëmendjen.

Ndër ngjarjet më të pakëndshme në itinerarin e Obamës në Kubë ishte një takim me një grup disidentësh politikë, shumë prej të cilëve kishin frikë se shkrirja e marrëdhënieve mes Uashingtonit dhe Havanës, do të inkurajonte tendencat represive të presidentit kuban Raul Castro duke legjitimuar regjimin e tij. Michel Mirabal, një artiste bashkëkohore kubane, piktura e zvogëluar “My New Friend” e së cilës dha sfond të mrekullueshëm në takim.

Vepra, e cila përmban përfaqësime krah për krah të flamujve kubanë dhe amerikanë, të ndërtuara lirshëm me unazë të kuqe, të bardhë dhe blu, ishin shkrirë në mënyrë të natyrshme në një fushë neutrale gri, të shtrirë në mënyrë evokative pas Obamës, ndërsa ai u ul në një tryezë të gjatë për të diskutuar shqetësimet e kundërshtarëve të qeverisë kubane. Si një simbol subliminues i aftë për të kapur, nga njëra anë, gjendjen e vështirë të atyre të shtypur nga qeveria kubane dhe nga ana tjetër, angazhimi i Obamës për t’i dhënë fund sanksioneve kundër Kubës, vështirë se mund të zgjidhej pikturë më e përshtatshme se ajo.

Shpërthimi i ngutur i dorëshkrimeve anonime ka ndjenjën e artit të rrugës, ose diçka të ndërtuar ilegalisht: një shtypje e pafajësisë që të kujton shabllonet prej balte të bëra nga fëmijët në kopsht. Në të njëjtën kohë, të dy flamuj duket të jenë anagramë vizualë të njëri-tjetrit, secila prej tyre përbëhet nga të njëjta shtresa të dorës të organizuara thjesht në kombinime të ndryshme, sikur nënkuptonte që të dy vendet janë në thelb të pandashme.

‘Flisni butësisht dhe mbani një shkop të madh’

Obama ishte kthyer në një kurator i zoti kur ishte fjala për inskenimin e ngjarjeve të tij. Më 25 shkurt 2016,ish- presidenti amerikan ritheksoi synimin e tij (një fushatë premtuese kur ai kandidoi për herë të parë në 2008) për të mbyllur qendrën e ndalimit në Gjirin e Guantanamos, Kubë, një strukturë e konsideruar si emblematikë e kujdesit të diskutueshëm të Amerikës ndaj të dyshuarve për terrorizëm. Përpjekjet e hershme të Obamës për të mbyllur qendrën u përballën me rezistencën e atyre që argumentonin se masa do t’u dërgonte një sinjal islamistëve se vullneti i Amerikës për të mposhtur terrorin xhihadist po pakësohej.

Në sfondin e deklaratave të tilla, vendimi i Obamës për të mbajtur një konferencë shtypi që shprehte vendosmërinë e tij për të mbyllur Guantanamon njëherë e përgjithmonë në hijen e një portretizimi të stërmbushur të paraardhësit të Obamës, Theodore Roosevelt, nuk ishte aspak e rastësishme. Në fund të fundit, Teddy Roosevelt, i cili në vitin 1898 udhëhoqi një kalorësi legjendare të të ashtuquajturave “Rider Rough” në fitoren kundër sundimtarëve spanjollë në Kubë, para së gjithash, ndihmoi në vendosjen e kontrollit të SHBA mbi Guantanamo Bay. Duke e vendosur veten përkrah një portreti heroik të udhëheqësit galopant, të cilit i është atribuuar shprehja “flit butësisht dhe mbaj një shkop të madh”, Obama shpresonte të fshihej nën pasqyrimin e testosteronit të presidentit më “maço” të Amerikës.

Ekipi i Obamës nuk ishte, natyrisht, unik në radhët e administratave të fundit amerikane në njohjen e fuqisë së artit për të avancuar programet e tyre. Shumë kohë para se të fillonte, të tërhiqej, duke përdorur një furçë për të kapur (ose torturuar) ngjashmëritë e liderëve të huaj me të cilët ai u trajtua si president, Xhorxh W. Bush mbështeti një manipulim alarmant të estetikës për të kontrolluar opinionin publik.

Në fillim të shkurtit të vitit 2003, kur Shtetet e Bashkuara po këmbëngulnin në çështjen e luftës kundër Irakut në Kombet e Bashkuara, zyrtarët vendosën një perde blu në një tapet që varej pranë rrugës hyrëse të Këshillit të Sigurimit, në vendin ku gjendja e Shteteve të Bashkuara Zyrtarët e Departamentit janë filmuar nga ekipet televizive. Çfarë pune konsiderohej të jetë aq e rrezikshme saqë nuk mund të transmetohej në dhomat e ndenjes së shikuesve ndërsa zyrtarët e Bushit lobuan të lëshojnë një fushatë tronditëse dhe frikë ndaj Sadam Hysenit?

Përgjigjja u dha nëpërmjet një versioni të madh të sixhadesë së Pablo Picasso, kryevepra antifashiste Guernica – një pikturë e gjerë prej 11 ft (3.4 m) që të rrëqeth me tmerret e bombardimeve ajrore në vitin 1937 të një qyteti të lashtë bask. Vepra origjinale e naftës në kanavacë (e cila tani ndodhet në Muzeun Reina Sofia të Madridit) u shfaq në Nju Jork gjatë protestave të dhunshme kundër Luftës së Vietnamit në fund të viteve 1960 dhe fillim të viteve 70, dhe u konsiderua nga shumë njerëz si një pikturë shpirti që ishte në kundërshtim me agresivitetin e politikës së jashtme të SHBA. Tridhjetë vjet më vonë, kaosi i pezulluar i Guernicës i ulurit të kokat e kalit dhe gjymtyrëve të rrënuara u konsiderua nga zyrtarët e administratës si një sfond shumë i rrezikshëm në të cilin ishte fotografuar lobimi për luftë.

Në vitin 2015, 10 vjet pasi artisti Nelson Shanks zbuloi ngjashmërinë e Bill Clinton, Shanks pranoi se kishte futur në punë një referencë të fshehtë për çështjen e Clintonit me Monica Lewinsky. Po tani që Donald Trump është president i SHBA-ve? Plani i tij për të ndërtuar një mur 1000 milje (1600 km) mes SHBA-së dhe Meksikës do ishte një ëndërr edhe për një artist grafiti. Nëse ndërtohet, me siguri do të rezultojë në një pikturë me  zbrazëtinë më të madhe në historinë e artit perëndimor. 

Burimi: BBC 

Shqipëroi: tvklan.al