“Nuk ka bërë përparim, shkak paratë nga korrupsioni dhe trafiku i drogës”

Departamenti Amerikan i Shtetit ka publikuar raportin vjetor te vitit 2020 për kontrollin e narkotikëve si dhe pastrimin e parave në nivel global.

Sipas këtij raporti qeveria e Shqipërisë nuk ka bërë asnjë përparim të rëndësishëm drejt ndalimit të pastrimit të parave dhe krimit financiar në vitin 2020. Aty thuhet Shqipëria mbetet e prekur nga fenomini i pastrimit të parave për shkak të korrupsionit, ndikimit të rrjeteve të krimit të organizuar dhe institucionet të dobëta të ligjit dhe qeverisjes.

Po ashtu Shqipëria ka një ekonomi ku mbizotëron sektori informal, me flukse të konsiderueshme parash që hynë në sistem në formëm e remitancave dhe investimeve të ndryshme. Të ardhurat në Shqipëri përfshijnë edhe paratë nga trafikimi i drogës, evazionin fiskal dhe kontrabanda. Organizatat kriminale shqiptare sipas raportit te Departamentit të Shtetit kanë lidhje me rrjetet e krimit të organizuar që veprojnë në Evropë dhe Amerikën e Jugut.

Shqipëria regjistroi një progres me përdorimin eiligjit të tij të konfiskimit antimafia, duke përfshirë konfiskimin e 40 përqind të pasurive që i përkasin mbretit famëkeq të drogës Klement Balili, i quajtur “Eskobari i Ballkanit”.

Reformat gjyqësore në vazhdim, duke përfshirë vettingun e gjyqtarëve dhe prokurorëve për të çrrënjosur korrupsionin nga sektori i drejtësisë dhe krijimi i njësive të shumta të specializuara të policisë që synojnë financat dhe krimet ekonomike, kanë përmirësuar perspektivat e Shqipërisë për adresimin e pastrimit të parave.

Sidoqoftë, këto përpjekje vështirësohen nga sfidat e kapacitetit në drejtësinë e krijuar së fundmi institucioneve dhe korrupsionit të përhapur që minon shtetin e së drejtës.

Trafikimi i narkotikëve dhe aktivitete të tjera të krimit të organizuar janë burimet kryesore të parave pastrim. Afërsia e Shqipërisë me Evropën Perëndimore dhe prania e shqiptarëve të organizuar krimi në Evropën Perëndimore dhe Amerikën e Jugut rrit dobësitë. Investime në pasuri të paluajtshme dhe projektet e zhvillimit të biznesit janë ndër metodat më të përhapura të pastrimit të paligjshëm të ardhurat Boshllëqet ligjore në legjislacion po lejojnë akoma kazinotë në vendpushimet me pesë yje dhe vendndodhjet turistike.

Në Janar 2020, parlamenti miratoi legjislacionin anti-ilegal të pasurimit që i jep Prokurorisë Speciale Antikorrupsion dhe Policisë së Shtetit Shqiptar mundësi për të shënjestruar të paligjshëm pasuritë përmes sekuestrimit dhe konfiskimit dhe kufizon aktivitetin ekonomik dhe lëvizjen e lirë të kriminelëve. Ndërsa ka patur efektivitet në gjurmimin fillestar të pasurive te krimit, sekuestrimi i aseteve mbetet sfidues.

Ndryshimet e fundit ligjore kanë përmirësuar aftësinë e Shqipërisë për të luftuar pastrimin e parave dhe për krimet financiare, megjithëse zbatimi i procedurave finale ka qenë i paqëndrueshëm. Ligji Anti-Mafia u ndryshua në vitin 2020 për të përmirësuar menaxhimin e pasurive të konfiskuara.

Ligji shqiptar kërkon zbulimin vjetor të pasurive nga zyrtarët publikë, përfshirë një kërkesë që ata të deklarojnë trajtim preferencial dhe pronat e përfituara nga gjyqtarët dhe prokurorët për pasuri që konisderohen të pabazuara.

Dyzet e gjashtë përqind e gjyqtarëve dhe prokurorëve të verifikuar deri më sot kanë dështuar si të provojnë sesi kanë ardhur këto pasuri që konsiderohen nga burime të pashpjegueshme ose mund të kenë pasur lidhje personale me subjekte të dyshimta.

Vetëm  17 përqind e tyre kanë dhënë dorëheqjen për të shmangur kontrollin financiar të pasurive të tyre të pajustifikuara.

Shqipëria ka një treg të konsiderueshëm të zi për mallrat e kontrabanduara që vjen nga mos kontrolli i duhur i kufijve dhe zbatimi i masave të rrepta të doganave. Gjykatat shpesh refuzojnë të dënojnë për pastrim parash dhe mungojnë dënimet në këtë fushë.

Shqipëria duhet të zbatojë në mënyrë efektive ligjet ekzistuese dhe të vazhdojë të rrisë kapacitetet e saj ndëshkuese. Policia dhe prokurorët duhet që të përqëndrohen në luften ndaj korrupsionit, pastrimin të parave dhe krimit ekonomike.

Personeli i Byrosë Kombëtare të Hetimit, e cila është krahu hetimor i SPAK, ka patur vonesa në këte drejtim por ka disa çështje në proces. Reformat thelbësore të kodit penal në 2016 dhe 2017 kishin për qëllim që të ndërtohej një një sistem më efektiv, por zbatimi i këtyre reformave mbetet ende një sfidë për institucionet shqiptare.

Pavarësisht një numri i konsiderueshëm të hetimeve të pastrimit të parave në vitet e fundit, numri i lidhur me ndjekjet penale mbeten i ulët. Në vitin 2020, u ndërrmorën 131 hetime të reja të pastrimit të parave. Nga Zyra e Prokurorit të Përgjithshëm; 23 të pandehur u gjykuan në gjykatë, nga të cilët tre u dënuan. Janë hetuar 375 raste të krimeve në pastrimit e parave dhe 2,891 raste të krimeve financiare në vitin 2020, duke çuar në mbi 15 milion dollarë Shumen e parave dhe pronave të sekuestruara. SPAK, e cila u bë operacionale në Dhjetor 2019, ka regjistruar suksese në luftën ndaj trafikimit dhe krimit të organizuar dhe sekuestrimi i pasurive të pastruara.

Shqipëria pati sukses kundër shifrave të krimit të organizuar në vitin 2020. Prokurorët konfiskuan 40 përqind e aseteve të mbretit të drogës Klement Balili dhe në bizneset e shumta të Ylli Ndroqit, përfshirë Median Ora News.

Dyshohet që Ndroqi, ka lidhje të forta politike në Shqipëri organizimi i trafikut të narkotikëve në Turqi dhe Itali. Janë regjistruar 676 akuza për korrupsion në 10 muajt e parë të vitit 2020, një shifër e krahasueshme me statistikat e vitit të kaluar.

Klan News