Menopauza, perimenopauza ose pas menopauzës janë fazat në jetën e një gruaje kur menstruacionet mujore ndalojnë. Kjo tregon fundin e viteve riprodhuese të një gruaje.

Perimenopauza është faza e parë në këtë proces dhe mund të fillojë 8 – 10 vjet para menopauzës. Menopauza është koha që shënon fundin e ciklit tuaj menstrual. Diagnostikohet pasi të keni kaluar 12 muaj pa periudhë menstruale. Mosha e menopauzës është një biomarker shumë i rëndësishëm jo vetëm i humbjes së fertilitetit, por edhe i një rreziku në rritje për sëmundje dhe probleme të ndryshme në mes të jetës.

Është pjesë e natyrshme e plakjes që zakonisht ndodh ndërmjet moshës 45 dhe 55 vjeç, pasi nivelet e estrogjenit të një gruaje bien. Mosha mesatare e një gruaje për të arritur menopauzën është 51 vjeç në vendet e zhvilluara. Në Indi, mosha mesatare e menopauzës ishte 46 -47 vjeç, që është dukshëm më e ulët se mosha në disa vende të zhvilluara, por është më shumë te gratë urbane sesa te gratë rurale. Menopauza para moshës 40 vjeçare njihet si menopauza e parakohshme. Menopauza e hershme është e hapur e cila ndodh para moshës 45 vjeç.

Menopauza e parakohshme ndodh në rreth 1 për qind të grave nën moshën 40 vjeç. Menopauza e hershme, që ndodh tek gratë nën moshën 45 vjeç, shihet në rreth 5 për qind të grave.

Menopauza e parakohshme

Menopauza e hershme mund të ndodhë për një sërë arsyesh. Këtu rendisim disa nga shkaqet.

-Më shpesh arsyet idiopatike nuk dihen

-Çrregullime autoimune ku ka reaksione imune ndaj organeve të trupit si tiroidja, vezoret etj.

-Shkaqe gjenetike që mund të jenë të trashëguara në familje.

-Infeksionet ose gjendjet inflamatore që dëmtojnë indet e vezoreve.

Ose mund të shkaktohet për shkak të ooforektomisë dypalëshe paramenopauzës (heqja e të dy vezoreve) ose nga trajtimet e kancerit duke përfshirë kimioterapinë dhe rrezatimin.

Simptomat e menopauzës së hershme

Simptomat e menopauzës së parakohshme dhe të hershme përfshijnë shumë nga simptomat tipike të menopauzës që përfshin:

-Ndjenwn një valë të papritur të nxehtësisë së lehtë ose intensive të trupit me djersitje

-Thatësi vaginale çon në vështirësi në kryerjen e marrëdhënieve seksuale dhe infeksione të shpeshta urinare

-Urgjenca urinare,

-Vështirësi për të fjetur,

-Ndryshimet emocionale si luhatjet e humorit, nervozizmi, të qarat etj

Rreziqet e menopauzës së parakohshme dhe të hershme

-Një vdekje e hershme

-Probleme të ndryshme neurologjike duke përfshirë humbjen e kujtesës

-Mosfunksionimi seksual

-Sëmundjet e zemrës

-Çrregullime të humorit

 -Osteoporoza

Menaxhimi

Duke pasur parasysh rreziqet shëndetësore të lidhura me menopauzën e hershme, terapia e zëvendësimit të hormoneve (HRT) rekomandohet në mënyrë rutinore për të gjitha gratë me menopauzë të parakohshme, përveç nëse ekziston një arsye bindëse që nuk mund të përdoret. Shumë nga rreziqet e terapisë hormonale të përdorura pas menopauzës natyrale nuk mendohet se vlejnë për gratë që kanë menopauzë të parakohshme. Megjithëse shkaqet e menopauzës së parakohshme janë kryesisht të pamodifikueshme, rreziqet e lidhura me të mund të modifikohen nga ndërhyrjet në stilin e jetës, përveç trajtimeve mjekësore.

Këto janë si më poshtë:

-Vizita të rregullta te mjekët dhe ndjekja e këshillave të tyre

-Shumë lëngje

-Modifikimet e dietës që përfshijnë dietë me proteina dhe kalcium të lartë dhe me antioksidantë, suplemente si vitamina D dhe mikronutriente.

-Stërvitje dhe ushtrime

-Biseda me partnerët dhe miqtë rreth ndryshimeve emocionale si nervozizmi

-Shmangia e temperaturave të larta, ndërprerja e duhanit dhe humbja e peshës nëse ka afshe të nxehta

Menopauza e vonuar

Nëse një grua është 55 vjeç ose më e vjetër dhe ende nuk ka filluar menopauzën, mjekët do ta konsideronin atë si menopauzë me fillim të vonë. Menopauza e vonë nuk është e pazakontë në mesin e grave obeze.

Shkaqet kryesore:

-Gjenetike në familjet me histori të menopauzës së vonë

– BMI e lartë

-Probleme të tjera endokrine si çrregullimi i tiroides

-Kanceri i vezoreve që prodhon estrogjen

Përfitimet e menopauzës së vonë

-Rrezik më i ulët i osteoporozës, goditjes në tru dhe problemeve kardiovaskulare

-Mosha e mëvonshme në menopauzë dhe jetëgjatësia më e gjatë riprodhuese mund të rezultojë në jetëgjatësi më të gjatë

Disavantazhet e menopauzës së vonë

Ekziston një rrezik i shtuar i kancerit të gjirit, vezoreve dhe mitrës në menopauzën me fillimin e vonë. Kjo është për shkak të kohës së zgjatur që trupi i një gruaje prodhon estrogjen.

Shumë nga këto sëmundje mund të parandalohen me ndërhyrjen në kohë

-Ndryshimi i stilit të jetesës,

-Dietë me më pak yndyrë, me proteina të pasura me fibra të pasura me antioksidantë

-Ushtrime të rregullta dhe kontroll i peshës

Mamogramet e rregullta, pap testi dhe ekzaminimet gjinekologjike janë veçanërisht të rëndësishme. /tvklan.al