Punëtorët dhe artizanët po garojnë për të përfunduar “punën e një jete” për të rindërtuar katedralen Notre Dame të Parisit, pesë vjet pas zjarrit të madh që shkatërroi monumentin ikonik.

Ndërsa Parisi shënoi përvjetorin e pestë të zjarrit që rrafshoi fasadën e katedrales që nga fillimi i rindërtimit në 2019, dhe një rihapje publike e katedrales në fund të këtij viti është shumë afër.

Më 15 prill 2019, një zjarr i madh shpërtheu në Notre – Dame. Flakët shkatërruan strukturën e çatisë së monumentit dhe më pas u përhapën, duke shkatërruar majën dhe çatitë dhe kornizat e tyre prej druri.

Që nga incidenti, 500 punëtorët që marrin pjesë në përpjekjet e rindërtimit në kantier çdo ditë kanë arritur të rindërtojnë kornizat mesjetare prej druri të çatisë dhe të ngrenë një majë të re.

“Mund të themi se kjo është puna e një jete, sepse restaurimi i një monumenti të tërë në të gjithë tredimensionalitetin e tij është një gjë e jashtëzakonshme. Ne rifilluam punën disa ditë pas zjarrit për të hequr të gjitha dritaret me njolla të zeza nga zjarri për të lejuar që puna të avanconte, që atëherë, ne nuk e dinim vërtet në çfarë gjendje strukturore ishte ndërtesa. Nëpërmjet një tenderi, ne jemi pjesë e shtatë punishteve që po punojnë në dritaret e larta të monumentit.”

Periudha u kthye gradualisht në punë restaurimi dhe xhamat 170-vjeçarë, të cilët ishin të ndotur nga tymi dhe papastërtia, tani janë pastruar të gjitha dhe janë instaluar përsëri në katedrale.

Zyrtarët e Notre – Dame kanë thënë se deri më tani kanë kryer kosto të përgjithshme prej 550 milionë euro (587.18 milionë dollarë), dhe falë donacioneve masive, përfshirë nga miliarderët Francois Henri Pinault dhe familjes Arnault, të cilët janë shprehur se do të vijojnë financimin.

Presidenti francez Emmanuel Macron në dhjetor 2023 tha se puna e restaurimit është duke ecur përpara në plan.

“Xhamat që kemi vënë janë plotësisht të bëra nga fillimi, por janë tërësisht të fshehura për të shmangur ndonjë dëmtim. Ka pasur një anë të mirë, që kur e rizbuluam monumentin. Ne mundëm të bënim gërmime arkeologjike, të cilat nuk mund t’i kishim bërë, dhe bëmë zbulime të jashtëzakonshme. Edhe për sa i përket pikturave ata gjetën gjërat që ishin fshehur nën papastërti, kjo mund të ishte zbuluar gjatë një pune rinovimi të pjesshëm, por tani, ne jemi me fat që kemi një vizion global të asaj që ishte Notre – Dame më parë.”

Për një prift, një librashitës dhe një mjek, tronditja sesi Notre Dame u dogj vazhdon ende. Albert Cohen me profesion radiolog ishte duke bërë xhiron e tij të zakonshme me biçikletë pranë lumit Seine në orët e vona të pasdites së 15 prillit 2019, kur pa flakët që ngriheshin nga katedralja.

Atë mbrëmje, çatia e katedrales shpërtheu në flakë. Shpejt, zjarri kishte përfshirë majën dhe pothuajse kishte rrëzuar kambanoret kryesore.

“Një tronditje. Ishte tragjike të shikoje sesi digjej një monument ikonik. Mendova për një moment se e gjithë katedralja do të shembej.”

Në Paris, njerëzit e shikonin të tmerruar. Lajmi përhapet shumë shpejt dhe njerëzit në mbarë botën shikonin imazhe të drejtpërdrejta, teksa ndërtesa mesjetare digjej.

Imzot Patrick Chauvet, kryeprifti i Notre – Dame nga viti 2016 deri në vitin 2022, po kthehej në rezidencën e tij ngjitur në Rue du Cloitre, kur mori një telefonatë urgjente: maja e katedrales po digjej.

“Po imagjinoja Katedralen duke u shembur para syve të mi. Unë u paralajmërova, pasi isha në Rue du Cloître rruga aty pranë, ku është rezidenca e famullisë. Po largohesha nga katedralja dhe dikush më vuri në dukje se kishte tym që dilte nga maja.”

Ishte në Notre – Dame ku u shugurua si prift i ri. Dhe si rektor i saj, ai idhte çdo ditë meshë atje.

“Zjarri po përhapej vetëm në çati dhe po përpiqeshin t’i shuanin. Isha në shok, në një tronditje emocionale, sepse aty i dorëzohesh plotësisht Zotit, i ofrohesh Atij. Dhe kështu shikon se vendi ku e ke dhënë veten po digjet. Pra, është padyshim një tronditje.”

Tronditje e madhe ishte edhe Laurence Alsina që po mbyllte librarinë e saj një nga tezgat e gjelbërta në brigjet e Seines kur pa tym që ngrihej nga Notre – Dame.

“Po filloja të mbyllja librarinë dhe më pas pashë pak tym. Në atë kohë, nuk isha shumë i shqetësuar. Por më vonë ajo u kthye në një tym edhe më të madh ishte e frikshme, e tmerrshme.”

Gjatë mbrëmjes së 15 prillit të 2019, kalimtarët qëndruan vigjilentë ndërsa flakët u shuan. Katolikët qëndruan përtej lumit, duke kënduar himne lutjesh që monumenti ikonik që për çdo person mbart kujtime të bukura të rikthehej siç ishte.

Katedralja është vendosur të rihapet më 8 dhjetor 2024, në festën e Virgjëreshës Mari. Por maja e saj e re ka filluar të shfaqet në horizontin e kryeqytetit francez dhe pritet të përfundojë plotësisht kur qyteti të presë Lojërat Olimpike këtë verë.

Spira e re e monumentit është identike me atë të mëparshme, e projektuar nga arkitekti i shekullit të 19-të Eugene Viollet-Le-Duc. Struktura e saj do të arrijë lartësinë e plotë prej 96 metrash deri në fund të vitit. Më pas do të mbulohet me zbukurime përpara se të hiqet skela. Fazat përfundimtare përfshijnë pastrimin e brendshëm një zonë që mbulon rreth 42,000 metra katrorë dhe instalimin e mobiljeve të reja në vjeshtë.

Monumenti ikonik ka mirëpritur tradicionalisht 10 milionë deri në 11 milionë vizitorë në vit, por tani parashikon rreth 15 milionë në vit në ndërtesën e restauruar.

Rindërtimi u vonua me muaj për shkak të dekontaminimit, pasi më shumë se 300 ton plumb nga çatia u shkrinë në katedrale. Pesë vjet pas zjarrit, tre gjyqtarë janë ende në kërkim të asaj që e shkaktoi atë. Një hetim fillestar tregoi se ishte një aksident, nga një defekt elektrik ose një cigare, por ende nuk ka prova të asaj që e shkaktoi vërtetë.

Klan News