Institucionet e drejtësisë raportojnë në Kuvend (Të gjitha zhvillimet)

Inspektori i Lartë i Drejtësisë Artur Metani ka raportuar në Kuvend lidhur me punën e institucionit që drejton, përgjatë një viti. Gjatë fjalës së tij ai e vuri theksin tek “aktorë” të jashtëm që përpiqen të komentojnë vendimet gjyqësore, apo edhe t’i anatemojnë.

Metani u shpreh se Zyra e Inspektorit të Lartë ka evidentuar vazhdimisht shkeljet nga ana e magjistratëve dhe se ky model pune do vijojë i tillë.

Për më shumë LEXO LAJMIN!

Kreu i SPAK, Altin Dumani ka thënë se nuk ka asnjë lidhje me politikën teksa ka shtuar se të gjithë karrierën e tij e ka ndërtuar jashtë saj.

Në fjalën e tij në Kuvend, Dumani ka theksuar se është një prokuror i Shqipërisë që për momentin është i atashuar pranë Prokurorisë së Posaçme Anti-Korrupsion dhe që çdo ditë të punës përmbush detyrimet e tij ligjore.

Altin Dumani: Unë nuk jam pjesë e politikës, nuk kam asnjëlloj lidhje me politikën. Të gjithë karrierën time e kam ndërtuar të tillë, jashtë politikës dhe besoj se ka qenë një karrierë shumë normale duke kaluar të gjithë hallkat e sistemit, duke angazhuar në funksione, në detyra të vështira, por kudo që më ka rënë rasti të punoj jam përpjekur të bëj më të mirën time.

Patjetër që edhe ne mund të gabojmë, por jo qëllimisht, asnjëherë. Por që të jem unë i lidhur me politikën, as që bëhet fjalë. Unë jam thjeshtë një prokuror i Republikës së Shqipërisë që për momentin jam i atashuar pranë SPAK dhe që përpiqem të përmbush detyrimet e mia ligjore, kushtetuese çdo ditë të punës time.

Prokuroria e Posaçme do të hapë zyrat e veta në rrethe pasi të jetë i plotësuar në organikë.

Duke ju përgjigjur pyetjes së deputetit të PS Denis Deliu përse SPAK nuk hap zyrë në qytetet me kriminalitet më të lartë, Altin Dumani u shpreh se do të vijë momenti që këto zyra në rrethe të hapen ku do të punojnë oficerë të Byrosë Kombëtare të Hetimit dhe jo prokurorë.

“Do vijë dhe momenti që mund të hapen jo me prokurë por me oficerë të BKH që mund të hapen zyra edhe në rrethe. Pasi të kalojë koha, pasi të kemi dhe numrin e nevojshëm të njerëzve në dispozicion, do shikohet dhe procedohet edhe me hapjen e zyrave të SPAK në rrethe. Është një proces kërkon kohën e vet”, u shpreh kreu i SPAK Altin Dumani.

Gazment Bardhi: Rezulton, sipas informacioneve që disponon grupi parlamentar i PD, se Kryeministri Edi Rama përmes një shtetasi, emrin nuk po e përmend por ju dhe unë e dini fort mirë për këtë bëhet fjalë, një funksionar publik në një nga institucionet e pavarura, i ka përcjellë drejtuesit të SPAK juve, një mesazh privat duke kërkuar që të çështja Xibraka, e rihapur nga SPAK, të mbyllet sa më shpejt të jetë e mundur. Duke vlerësuar integritetin e drejtuesit të SPAK, dhe duke mos ju kërkuar ju të komentoni veprimin e Kryeministrit se ai është veprim politik e komentojmë ne të tjerët, unë dua ta dëgjoj prej jush përgjigjen që ju i keni përcjellë Kryeministrit të Shqipërisë mbi këtë çështje.

Kreu i SPAK, Altin Dumani: Sa i takon çështjes nuk mund të jap asnjë koment sepse është në hetim. Lidhur me marrëdhënien me Kryeministrin apo me çdo titullar institucioni në Republikën e Shqipërisë, marrëdhëniet e mia si drejtues janë vetëm institucionale dhe proceduriale. Institucionale kur patjetër institucionet kanë nevojë të bashkëpunojnë dhe proceduriale kur ndonjëri prej tyre është e nevojshme të thirren në cilësinë e deklaruesit, në cilësinë e personit ndaj të cilit zhvillohen hetime apo në cilësinë e të pandehurit. Nuk marr as nuk përcjell asnjë lloj mesazhi, unë ushtroj detyrat e mia në përputhje me Kushtetutën dhe dispozitat ligjore. Kjo është marrëdhënia ime që ekziston me të gjithë, pa përjashtin.

Kreu i SPAK, Altin Dumani ka thënë se krimet me natyrë korruptive janë shumë të vështira për t’u hetuar pasi kryhen nga persona në detyrë, intelektualë. Teksa raporton në Kuvend për raportin e SPAK për vitin 2023, Dumani ka thënë se intelektualët para se të kryejnë krimin, përpiqen të fshehin gjurmët apo shfrytëzojnë hapësirat ligjore me qëllim kryerjen e tij.

Altin Dumani: Si drejtues kam ofruar ndihmën time duke krijuar grup hetimor, duke shtuar numrin e hetuesve për çështjen konkrete. Gjatë 2023-shit ka pasur ecuri. Hetimi i çështjeve nuk është aq i thjeshtë sa prezantohet. Hetimi është i vështirë, sidomos kur vjen puna tek çështjet me natyrë korruptive.

Krimet e natyrës korruptive janë krimet më të vështira për t’u hetuar sepse është një krim në detyrë, një krim intelektual dhe intelektuali para se të bëjë krimin, përpiqet që të fshehë dhe gjurmët e tij apo shfrytëzon hapësirat ligjore me qëllim kryerjen e krimit. E njëjta logjikë edhe për grupet e krimit të organizuar dhe hetimi i tyre paraqet vështirësi.

Në lidhje me hetimin për inceneratorët, Dumani është shprehur se po hetohet përfshirja e çdo personi teksa ka theksuar se është çështje komplekse.

Altin Dumani: Çështja është në hetim paraprak. Kemi bërë herë pas here me dije publikun për ecurinë dhe zhvillimet e hetimit sa herë ka pasur rast për të vënë në dijeni publikun. Është në hetim paraprak dhe vijon të hetohet përfshirja e çdo personi. Është shumë kompleks si hetim.

“Paçka se hetojmë krimin e organizuar, sot për të qenë realist ndër më të fuqishmit në botë dhe një nivel të sofistikuar subjektesh, masa e arrestit në burg në kërkesat tona zë vetëm 49% të totalit për të cilat është kërkuar një masë sigurie. Aktualisht, numri total i të paraburgosuve nëpër institucionet e ekzekutimit të vendimeve penale nga SPAK zënë vetëm 8.5% në raport me numrin e përgjithshëm të të paraburgosurve në Shqipëri”.

Altin Dumani

Për vitin 2023, veprimtaria e SPAK ka njohur një rritje cilësore, e cila është mirëpritur nga shoqëria shqiptare dhe komuniteti ndërkombëtar. Në konkluzionet e Këshillit Evropian për Zgjerimin, të miratuara në 12 dhjetor 2023, cilësohet se, “Këshilli vlerëson pozitivisht rezultatet konkrete të arritura nga Struktura e Posaçme kundër Korrupsioni dhe Krimit të organizuar dhe ka një bashkëpunim të mirë e të vazhdueshëm me agjencitë ligjzbatuese të BE-së dhe të shteteve anëtare”.

Progres Raporti i publikuar në 8 nëntor 2023 nënvizon gjithashtu se, “Struktura e Posaçme Kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) ka arritur rezultate të mëtejshme dhe ka kryer hetime për disa çështje të nivelit të lartë.” Në lidhje me luftën kundër krimit të organizuar cilëson se “Shqipëria vazhdon të ketë një nivel të mirë bashkëpunimi me shtetet anëtare të BE-së, Europolin dhe Eurojust-in dhe ka marrë pjesë në një sërë operacionesh ndërkombëtare të zbatimit të ligjit. Është bërë njëfarë progresi në sekuestrimin dhe konfiskimin e pasurive të lidhura me krimin e organizuar, i cili duhet të vazhdojë edhe në të ardhmen”.

Për shkak të arritjeve të SPAK, Transparency International e ka klasifikuar Shqipërinë në Indeksin Global të Korrupsionit për vitin 2023 më pozitivisht krahasuar me vlerësimin e kryer në të njëjtin Indeks të vitit paraardhës. Sipas një sërë sondazhesh profesionale të shoqërisë civile të kryera në vitin 2023, rreth 69% e shqiptarëve besojnë se, SPAK është një institucion i pavarur, misioni i të cilit është lufta kundër korrupsionit, funksion të cilin e kryen jashtë ndikimeve politike. SPAK ka luajtur gjithashtu një rol të rëndësishëm për nxjerrjen e Shqipërisë nga lista “gri” e FATF në tetor të vitit 2023, ku një nga arsyet e këtij vendimi shumë pozitiv ka të bëjë më punën e SPAK në “.. rritjen e numrit dhe përmirësimit të sofistikimit të hetimeve dhe konfiskimeve të pastrimit të parave..”.

SPAK ka arritur që tashmë të krijojë një besueshmëri me institucionet partnere në nivel rajonal dhe më gjerë. Ndër të tjera, gjatë këtij viti për tu shënuar është edhe nënshkrimi i Marrëveshjes për bashkëpunim ndërmjet SPAK dhe Prokurorit Publik Evropian më datë 29.06.2023. Prokuroria e Posaçme, gjithashtu ka vendosur kontakte të drejtpërdrejta edhe me shtete të Amerikës Latine të cilat do të rrisin ndjeshëm forcimin e bashkëpunimit në hetimin e veprave penale në kuadër të krimit të organizuar.

Brenda një kohe mjaft të shkurtër (korrik-dhjetor 2023) Prokuroria e Posaçme ka adresuar Rezolutën e Kuvendit të Shqipërisë dhe rekomandimet e Këshillit të Ministrave. Janë marrë masa në lidhje me forcimin e etikës në punë duke miratuar akte nënligjore konkrete. Për plotësimin e kornizës strategjike institucionale, janë ndërmarrë veprime dhe miratuar akte nënligjore dhe një sërë dokumentesh strategjike, si dhe është në proces puna për përfundimin e disa akteve të tjera, brenda një afati kohor sa më të shpejtë. Gjithashtu, është duke u përgatitur vlerësimi i riskut të brendshëm, lidhur me luftën kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar.

Në lidhje me sfidat institucionale është hartuar dhe është në fazën e konsultimit me ekspertë ndërkombëtar edhe Plani Strategjik Institucional. Është vijuar me fuqizimin e Sektorit të Ekspertizës sidomos në ekspertimin e provave digjitale në pajisjen dhe përditësimin e laboratorit ekzistues me programet e fjalës së fundit. Është forcuar Sektori i Hetuesve Financiarë nëpërmjet ngritjes së kapaciteteve njerëzore kryesisht në hetimet financiare dhe pasurore me veprime komplekse brenda dhe jashtë vendit ku përfshihen edhe veprimet me kriptovaluta.

Po punohet gjithashtu edhe për nxjerrjen e një udhëzimi të përgjithshëm specifik për hetimin financiar i cili po asistohet nga ekspertë ndërkombëtarë. Prokuroria e Posaçme i ka dhënë një rëndësi të veçantë luftës kundër pastrimit të produkteve të veprave penale duke ndjekur qasjen e shoqërimit të hetimeve penale edhe me hetimet pasurore. Strategjia e ndjekur për masat e përdorura kundër produkteve të veprave penale është shtrirë në tre dimensione: 1) konfiskimi i produkteve te veprës penale; 2) konfiskimi i vlerës ekuivalente; dhe 3) masat e sekuestrimit dhe konfiskimit me anë të ligjit Nr. 10192, datë 3.12.2009 “Për Parandalimin dhe Goditjen e Krimit të Organizuar, Trafikimit dhe Korrupsionit Nëpërmjet Masave Parandaluese kundër Pasurisë”, (ligji anti-mafia).

Deputeti Gazment Bardhi: Publikisht por edhe gjatë raportimit të para 2 viteve tuaj në Kuvendin e Shqipërisë janë denoncuar dhjetra apo qindra raste të ndërtimeve dhe shtesave pa leje në kulla dhe ndërtime të larta, kryesisht në Tiranë dhe në bregdet. Kjo më pas u konfirmua edhe nga institucionet përgjegjëse, të cilat nëpërmjet akteve të Këshillit Kombëtar të Territorit vendosën me procedurë dyshim konfiskimi dhe më pas shitje tek të njëjtit persona të këtyre ndërtimeve pa leje. Ju kam kërkuar informacion zyrtar, por përgjigjia juaj ka qenë që ju nuk keni informacion, pra praktikisht paguheni kot si Prokuror i Përgjithshëm, që kështu e shfrytëzoj këtë seancë për të pyetur a ka patur hetime, procedime apo dënime nga Prokuroritë e Juridiksionit të Përgjithshëm lidhur me këto raste?

Kryeprokurori Olsian Çela: Sa i përket çështjes së ndërtimeve pa leje, kjo është një çështje që është trajtuar me seriozitet nga ana e prokurorive. Në kuadër të një organizimi të mbledhjes së përgjithshme të prokurorëve, u kam kërkuar të gjitha Prokurorive ta trajtojnë me vëmendje maksimale këtë çështje, pasi është mjaft shqetësuese që në këtë periudhë që po kalon vendi ende të vuajmë nga fenomeni i ndërtimeve pa leje. Ju po, i keni drejtuar një kërkesë Prokurorisë së Përgjithshme për marrjen e informacionit për këto çështje dhe ju kemi sqaruar që të dhënat statistikore që disponon Prokuroria e Përgjithshme janë të dhëna të përgjthshme, ndërkohë që informacioni specifik se çfarë është bërë me çështjet konkrete, informacioni që ju keni kërkuar mbi kërkesat për gjykim apo dënimet, duhet ta merrni pranë Prokurorive të Juridiksionit të Përgjithshëm që e disponojnë këtë informacion. Megjithatë, për t’ju përmbushur sadopak kërkesën tuaj për informacion, përgjatë vitit 2024 Prokuroritë një pjesë të këtyre çështjeve e kanë dërguar tashmë për gjykim.

Përgjatë vitit 2023 në të gjithë nivelet e prokurorive të juridiksionit të përgjithshëm ka vijuar krijimi i vakancave të përkohshme dhe të përhershme deri në 38 % të prokurorëve (rivlerësimi kalimtar). Me gjithë problemet e krijuara nga këto mungesa të theksuara në organikë, prokuroritë e juridiksionit të përgjithshëm kanë ushtruar me përgjegjësi kompetencat bazuar në kuadrin ligjor në fuqi, rekomandimet e institucioneve kushtetuese dhe ndërkombëtare, si dhe në prioritetet e shtetit shqiptar që rrjedhin nga procesi i integrimit me Bashkimin Europian.

Gjatë vitit 2023, në organin e prokurorisë janë trajtuar 55253 materiale kallëzuese që përbën një ulje prej 9,4 % në krahasim me vitin 2022. Janë ndjekur gjithsej 45715 procedime penale, nga të cilat 24095 janë procedime penale të regjistruara, dhe janë mbartur 21011 procedime penale. Është vendosur mosfillimi për 9946  referime dhe kallëzime penale.

Numri më i madh i procedimeve penale të regjistruara rezulton në Prokurorinë pranë Gjykatës së Shkallës së Parë me Juridiksion të Përgjithshëm Tiranë me 35,12 % të numrit total të procedimeve të regjistruara në shkallë vendi; në fund janë prokuroritë Kukës 2,37 %; Dibër 2,31 % ,të numrit total të procedimeve penale të regjistruara në shkallë vendi.

Koeficienti i kriminalitetit për procedimet penale të regjistruara, për 100,000 banorë në vitin 2023 është 872, ndërsa në vitin 2022 koefiçenti i kriminalitetit ka qenë 920. Në vitin 2022, përqindjen më të ulët të kriminalitetit për 100.000 banorë e ka qarku Dibër, ndërsa përqindjen më të lartë e ka qarku Vlorë.

Ndër grupveprat penale me numrin më të lartë të procedimeve të regjistruara, evidentohet se veprat penale kundër rendit dhe sigurisë publike përbëjnë numrin më të lartë të procedimeve penale të regjistruara me 31,71 %, por me një ulje 1,54 % krahasuar me vitin 2022; veprat penale vjedhja e pasurisë përbëjnë 23,64 % të numrit të përgjithshëm të procedimeve të regjistruara, të cilat kanë ulje 16.39 % krahasuar me vitin 2022; sërish me një tendencë ulje të ndjeshme si në vitin e kaluar; veprat penale kundër fëmijëve, martesës dhe familjes  6,2%, me një ulje prej 4.68 % në krahasim me vitin 2022.

Tendencë në rritje është vërejtur për veprat penale që cënojnë regjimin juridik të tokës”, 12,86 %;  veprat penale kundër sekretit dhe kufijve shtetërorë,  9,20 %; veprat penale në fushën kibernetike, 22,35 %; veprat penale të trafiqeve të paligjshme”, 47,59 %; veprat penale kundër prodhimit dhe kultivimit të narkotikëve”, 13,81 %.

II.Efiçenca në përfundimin e ndjekjes penale dhe e kërkesave në gjykatë

1. Efiçenca në hetimet hetimet paraprake dhe ndjekjen penale

Gjatë vitit 2023 janë përfunduar 23419 çështje prej të cilave: 41,21  % janë dërguar për gjykim, 25,76 % janë pushuar, 30,04  % janë pezulluar.

Janë paraqitur në gjykatë 12259 kërkesa lidhur me masat e sigurimit personal. Lidhur me të dhënat për caktimin e masave të sigurimit shtrënguese për vitin 2023, për 55,31 % të të pandehurve të regjistruar ( 32,03 % të personave në hetim) është kërkuar caktimi i një mase sigurimi shtrënguese. Ndërkohë, rezulton se 59,32 % e kërkesave, lidhet me caktimin e një mase sigurimi me arrest, masa këto të kërkuara për  32,81 % të të pandehurve regjistruar ( 19 % të personave në hetim). Në raport me vitin 2002, në tërësi vihet re një tendencë ashpërsimi në aplikimin e masave të sigurimit.

Janë dërguar në gjykatë 9652 çështje me akuzë ndaj 11401 të pandehurve. Raporti ndërmjet çështjeve dërguar në gjykatë dhe çështjeve të pushuara është 61,54 % me 38,46 %.

Në gjykatë janë dërguar 136 kërkesa për miratim të urdhrit penal në lidhje me 139 të pandehur, tregues ky në ulje të ndjeshme nga një vit më parë.

Në gjykatë gjithashtu janë dërguar 143 kërkesa për miratim të marrëveshjes së fajësisë në lidhje me 148 të pandehur, shifra këto më të ulta se në vitin 2022.

Ndërkohë, është kërkuar gjykimi i drejtëpërdrejtë për 283 çështje me 286 të pandehur, që krahasuar me vitin 2022, përbëjnë rritje prej 15,51 % të numrit të çështjeve dhe 15,79 % të numrit të të pandehurve për të cilët është kërkuar ky lloj gjykimi.

Gjatë vitit 2023, u dërguan në gjykatë për pushim 4912 çështje. Nga të dhënat rezulton se për 133 çështje gjykata ka vendosur kthimin e akteve dhe vazhdimin e hetimeve.

2. Efiçenca në kërkesat për gjykim dhe përfaqësimin e çështjes/akuzës në gjykatë

Në lidhje me vendimet e gjykatës, nga të dhënat statistikore rezulton se në vitin 2023 janë dënuar 7254 të pandehur dhe për 199 të pandehur është dhënë vendim për deklarimin të pafajshëm ose për 2,67 %.

Nga të dhënat statistikore rezulton se në vitin 2023 urdhrat për ekzekutim e vendimeve gjyqësore penale të formës së prerë (në vijim: vendime) të dënimeve kryesore me burgim, gjobë dhe dënime plotësuese, zënë 35,40 % të totalit të urdhrave për ekzekutim të lëshuara nga prokurori, ndërsa urdhrat për ekzekutim të dënimeve alternative zënë 64,60 % të totalit të urdhrave për ekzekutim të lëshuara nga prokurori. Gjatë vitit 2023 janë ekzekutuar 4627 vendime, ndërsa kanë mbetur pa u ekzekutuar 2093 vendime.

3. Efektiviteti i ndjekjes penale për disa grupvepra penale me tendencë në rritje ose në ulje sipas shtrirjes gjeografike, në vitin 2022

i) Prokurorët në prokuroritë e juridiksionit të përgjithshëm në bashkëpunim me shërbimet e policisë gjyqësore në Policinë e Shtetit dhe agjencitë e zbatimit të ligjit, kanë vijuar rolin aktiv në kryerjen e hetime proaktive dhe/ose me përdorim të mjeteve të posaçme të hetimit, në kuadrin e 514 procedimeve penale ku janë arrestuar në flagrancë apo ndaluar 474 persona të dyshuar për krime kundër rendit dhe sigurisë publike, kundër jetës dhe kundër autoritetit të shtetit, dhe për vepra penale kundër lirisë së personit, korrupsion, shpërdorim detyre, në fushën e narkotikëve, pastrimi produkteve të veprimtarisë kriminale, trafiqe të paligjshme e vepra të tjera të rënda, duke parandaluar kështu pasoja të mëtejshme për shtetin dhe shtetasit. 

ii)  Në shifra të përgjithshme, gjatë vitit 2023 janë ekzekutuar 1121 vendime për përgjim të autorizuara nga gjykata në hetimet paraprake dhe 456 autorizime dhe urdhra të prokurorit. Për sa më sipër është mundësuar interceptimi për 2675 pajisje fundore në përdorim të 2492 personave të dyshuar si të përfshirë në vepra penale.

iii) Për veprat penale të korrupsionit në kompetencë lëndore të prokurorive të juridiksionit të përgjithshëm, janë regjistruar 170 procedime me 123 të pandehur dhe 140 procedime me 151 të pandehur janë dërguar për gjykim. Prokurorët kanë rritur rolin aktiv për veprat penale të korrupsionit dhe ato që lidhen me detyrën duke filluar kryesisht 18 procedime penale, ndaj 16 të filluara në vitin 2022 dhe në kryerjen e hetime proaktive dhe/ose me përdorim të mjeteve të posaçme të hetimit, në 31 procedime penale. Ky proces i ka shërbyer  si parandalimit dhe/ose ndërprerjes së mëtejshme të veprimtarisë kriminale, ashtu dhe goditjes/finalizimit me arrestimin në flagrancë apo ndalimin e 7 personave të dyshuar për kryerjen e veprave penale në kompetencë të prokurorive pranë gjykatave të shkallës së parë me juridiksion të përgjithshëm.

Hetimet proaktive kanë bërë të mundur që të sigurohen të dhëna jo vetëm për veprën penale për të cilën është regjistruar procedimi, por edhe për zbulimin në 6 (gjashtë) raste të kryerjes së veprës penale të korrupsionit dhe korrupsionit aktiv në zgjedhje, të parashikuara nga nenet 319, 319/c, 319/ç, dhe 328 të Kodit Penal në kompetencë të Prokurorisë së Posaçme, që ka mundësuar kryerjen e hetimeve të mëtejshme nga ajo prokurori.

Nga 44 referime/procedime penale të transferuara nga prokuroritë e juridiksionit të përgjithshëm dhe të pranuara nga Prokuroria e Posaçme, janë regjistruar 32 procedime penale për vepra që lidhen me korrupsionin në nivele të larta ose vepra penale që lidhen me detyrën.

iv) Sa i përket veprave penale në fushën e prodhimit, shitjes dhe kultivimit të narkotikëve, rezulton se pesha specifike që ky grup veprash penale zë për vitin 2023 përkundrejt numrit total të procedimeve penale të regjistruara në shkallë vendi, është 7,28 %, ndërsa për vitin 2022 ka qenë 6 %.

Nga të dhënat statistikore rezulton se në vitin 2023 ka një rritje prej 13,81 % të numrit të procedimeve të regjistruara për këtë grup veprash penale në krahasim me vitin 2022. Numri më i lartë i procedimeve të regjistruara për veprat penale të prodhimit dhe kultivimit të narkotikëve është në prokuroritë pranë gjykatës së shkallës së parë: Tiranë regjistruar 27 % të numrit total të procedimeve të regjistruara, Lezhë regjistuar 15 % e numrit total të procedimeve të regjistruara për këto vepra në shkallë vendi, Shkodër 14 %, Fier 10 %, e procedimeve të regjistruara etj, ndërsa vërehet se numri më i vogël i procedimeve penale të regjistruara për këtë grupvepër është në prokuroritë pranë gjykatave të shkallës së parë: Sarandë, Gjirokastër,  ku janë regjistruar 2 % e numrit të procedimeve penale në shkallë vendi për këtë grupvepër. Për këtë grup veprash, 77,59 % e kërkesave të prokurorit për masa sigurimi lidhen me caktimin e masave të sigurimit me arrest dhe nga gjykata në 70,37 % të kërkesave është vendosur masë sigurimi me arrest.

v) Referuar të dhënave statistikore, për veprën penale “Dhuna në familje” neni 130/a i Kodit Penal, për vitin 2023 janë regjistruar 1396 procedime penale, me 1078 të pandehur ose me ulje 3,92  % të procedimeve dhe ulje 11,35 %  të pandehurve të regjistruar krahasuar me vitin 2022. Janë dërguar për gjykim 996 procedime me 1048 të pandehur.

Efektiviteti i ndjekjes penale është i lartë në kryerjen e hetimeve dhe ndjekjen për veprën penale të dhunës në familje në vitin 2023, ku evidentohet se çështjet e dërguara në gjyq janë në përqindje shumë më të lartë se ato të pushuara, përkatësisht 71,35 % dërguar gjyqit dhe 21,35 % të pushuara.

Lidhur me ashpërsimin e politikës penale për veprën penale “Dhuna në familje” sipas nenit 130/a i Kodit Penal, të dhënat statistikore evidentojnë se kërkesat e prokurorit lidhur me masat e sigurimit për persona që kanë kryer këtë vepër janë të ashpra, ku 89,04 % janë kërkesa për masa sigurimi me arrest me rritje në krahasim me vitin 2022 ku kërkesat për arrest ishin më masën 86,13 %. Kërkesat për caktimin e dënimit, për të pandehurit e akuzuar për këtë vepër penale rezultojnë se 61,82 % e kërkesave janë për caktimin e dënimit me burg dhe 38,18 % e kërkesave janë për caktimin e alternativave të dënimit me burg, shifra përafërsisht të njëjta me vitin 2022.

vi) Në seancën plenare të FATF, zhvilluar në datë 27 tetor 2023 në Paris, është vendosur dalja e Shqipërisë nga lista e juridiksioneve nën monitorim të shtuar, e njohur si “lista gri”. Ky rezultat ka ardhur ndër të tjera nëpërmjet reformave dhe politikave të zbatuara në luftën kundër pastrimit të parave dhe financimit të terrorizmit dhe veçanërisht si rezultat i gadishmërisë për bashkëpunim, transparencës së treguar dhe rezultateve tepër pozitive të prokurorive të juridiksionit të përgjithshëm në hetimin e pastrimit të parave. Për këtë Shqipëria nuk do t’i nënshtrohet më monitorimit të shtuar të FATF.

Rezultati i këtyre masave është progresi i evidentuar me rritjen e efektivitetit në hetimet për veprat penale të pastrimit të parave të parashikuara nga nenet 287 e 287/b të Kodit Penal. Të dhënat statistikore të vitit 2023 tregojnë se për veprat penale të parashikuara nga nenet 287 dhe   287/b të Kodit Penal, janë regjistruar 158 procedime penale të reja dhe 15 të pandehur, ndërkohë 14 procedime me 27 të pandehur u dërguan për gjykim dhe 22 të pandehur rezultojnë të dënuar. Në këtë periudhë vetëm për veprën penale të pastrimit të parave sipas nenit 287 të Kodit Penal janë regjistruar 156 procedime të reja me 11 të pandehur, dhe 11 procedime me 16 të pandehur janë dërguar për gjykim.

      vii) Sa i përket hetimeve financiare dhe pasurore për sekuestrimin/konfiskimin e pasurisë, në vitin 2023, kuadrin e hetimit dhe ushtrimit të ndjekjes penale për veprën penale “Pastrimi i produkteve të veprës penale ose veprimtarisë kriminale” sipas nenit 287 të K.Penal dhe për vepra të tjera penale të lidhura me to, në zbatim te nenit 36 të Kodit Penal dhe neneve 274 dhe/ose 210, 190 e vijues të Kodit të Procedurës Penale, mbi kërkesat e prokurorëve gjykatat kanë vendosur: -konfiskime pasurie/aseteve kriminale në kuadrin e 6 çështjeve, numër i njëjtë me vitin 2022 , dhe -sekuestrime pasurie/aseteve kriminale në kuadrin e 24 çështjeve, nga 18 për vitin 2022.

Në zbatim të nenit 3/1 e vijues të ligjit nr. 10192, datë 03.12.2009 “Për parandalimin dhe goditjen e krimit të organizuar, trafikimit, korrupsionit dhe krimeve të tjera, nëpërmjet masave parandaluese kundër pasurisë”, në kuadrin e procedimeve/hetimeve pasurore, mbi kërkesat e prokurorëve gjykatat kanë vendosur: -8 konfiskime pasurie/asete kriminale dhe -10 sekuestrime pasurie/asete kriminale nga 7 në vitin 2022.

Në shifra, rezulton se janë sekuestruar rreth 97 prona  të paluajtshme, 16 340 m2 truall, 28 746 m2 arë, 11 llogari bankare në vlerën rreth 2,53 milionë euro dhe 434 milionë lekë, nw total rreth 6.87 milionw euro etj. Ndërkohë është kryer konfisikimi për 19 pasuri të paluajtshme dhe rreth 500 000 euro.

III.Bashkëpunimi  ndërkombëtar

Prokuroria e Përgjithshme ka vijuar ndërveprimin për rritjen e efiçencës në bashkëpunimin me autoritetet gjyqësore të huaja në fushën penale. Gjatë vitit 2023, prokuroritë e juridiksionit të përgjithshëm dhe Drejtoria e Marrëdhënieve Juridiksionale me Jashtë në Prokurorinë e Përgjithshme kanë forcuar më tej intensitetin në fushën e marrëdhënieve juridiksionale. Janë trajtuar 171 praktika ekstradimi nga jashtë drejt Shqipërisë, ndër të cilat janë përfunduar 45 dhe 99 praktika ekstradimi nga Shqipëria për jashtë, ndër të cilat janë përfunduar 48.

Eficiencë e lartë është treguar në ekzekutimin e letërporosive ku në 431 letërporosi nga jashtë drejt Shqipërisë, janë përfunduar 229, ndërkohë që në 491 letërporosi nga Shqipëria drejt vendeve te tjera, janë përfunduar 152. Janë trajtuar 280 urdhër arreste ndërkombëtare të lëshuara nga autoritetet e huaja për shtetasit shqiptarë të cilët nuk mund të ekstradohen për shkak të shtetësisë shqiptare, nga të cilat 125 të përfunduara etj. Impakt në volumin e punës kanë pasur edhe marrëveshjet dypalëshe të nënshkruara. Marrëveshja ndërmjet Mbretërisë së Spanjës dhe Republikës së Shqipërisë si shtesë e Konventës Europiane “Për Ekstradimin” e vitit 1957 e cila me hyrjen në fuqi në mars të vitit 2022 u zbatua menjëherë duke filluar procedurat e  ekstradimit të shtetasve shqiptarë drejt Spanjës. Në tërësi për vitin 2023 rezultojnë 9 praktika ekstradimi drejt Spanjës, nga të cilat 8 janë përfunduar. Marrëveshja ndërmjet Republikës së Shqipërisë dhe Mbretërisë së Bashkuar të Britanisë së Madhe dhe Irlandës së Veriut “Për transferimin e personave të dënuar” e ratifikuar me ligjin nr. 125 datë 16.12.2021, hyri në fuqi në datë 05.05.2022. Gjatë vitit 2023 janë paraqitur 38 kërkesa për transferimin e të dënuarve nga Mbretëria e Bashkuar në Shqipëri. Prokuroria e Përgjithshme së bashku me Ministrinë e Drejtësisë po bashkëpunojnë ngushtë edhe me Ambasadën e Mbretërisë së Bashkuar në Tiranë për shmangien e vështirësive që hasen lidhur me këto praktika dhe realizimin me sukses të transferimeve.

Prokurori i Përgjithshëm në cilësinë e përfaqësuesit të autoritetit kompetent^[2] ka vijuar zbatimin e Marrëveshjes së Bashkëpunimit me Eurojust, nëpërmjet veprimtarisë të Prokurorit Ndërlidhës të Shqipërisë në Eurojust, prania e të cilës ka vijuar konsolidimin e përvojës dhe kapaciteteve, në drejtim të bashkëpunimit, koordinimit të hetimeve dhe shkëmbimit të shpejtë të informacionit me autoritet gjyqësore të vendeve evropiane dhe të vendeve të rajonit. Referuar të dhënave nga Zyra e Prokurorit Ndërlidhës Shqiptar në Eurojust, për vitin 2023, janë mbështetur nga Eurojust 5 skuadra të përbashkëta hetimore të reja, dhe 17 skuadra të përbashkëta hetimore me autoritetet gjyqësore të huaja, që vijojnë punën e nisur në vitet e mëparshme. Shqipëria ka marrë pjesë në 22 mbledhje koordinuese, si organizuese në 3 prej tyre dhe e ftuar në 19 mbledhje të organizuara nga shtete të tjera. 

IV. Dekriminalizimi

Gjatë vitit 2023, nga Sektori i Dekriminalizimit është ndjekur procesi i verifikimit të thelluar të të dhënave të vetëdeklaruara në formular, në zbatim të ligjit nr. 138/2015, për 155  subjekte. Nga 91  kërkesa të reja, gjatë vitit 2023 janë regjistruar 77 procese për verifikim të thelluar në zbatim të ligjit nr. 138/2015. Këto procese, sipas organeve kompetente që kanë kërkuar verifikimin e thelluar të të dhënave të vetëdeklaruara në formularë nga subjektet, për vitin 2023, ju përkasin, 38  kërkesave të bëra nga Departamenti Administratës Publike dhe  39 të bëra nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve. Gjatë vitit  2023 janë përfunduar 85 procese për verifikim të thelluar nga të cilat 29 vendime janë procese të regjistruara gjatë vitit 2023 dhe 56 (pesëdhjetë e gjashtë) vendime janë procese të mbartura nga vitet 2017 – 2022.

Nga rastet për të cilat ka përfunduar procesi i verifikimit të thelluar në vitin 2023 dhe miratuar rezultati, mbështetur në nenet 69, 74 e 76 të Kodit të Procedurës Penale, për 9 persona, materiali është kaluar për kompetencë në prokuroritë përkatëse, si të dyshuar për veprën penale të “Falsifikimit i vulave, i stampave ose i formularëve”, parashikuar nga neni 190 i Kodit Penal, nga të cilat 4 janë për kërkesat e vitit 2023, 2 (dy) për kërkesat e vitit 2020 dhe 3 (tre) për kërkesat e vitit 2021. Personat që kanë rezultuar të kenë plotësuar formularin e vetëdeklarimit me të dhëna të rreme, ju përkasin kërkesave për verifikim të ardhura si vijon:

• 8 (tetë) nga Departamenti i Administratës Publike;
• 1 (një) nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve.

V. Zbatimi i hartës së re gjyqësore dhe përmirësimi i infrastrukturës për rritjen e eficiencës në prokurori

Në kuadrin e hartës së re gjyqësore, Prokuroria e Përgjithshme mori të gjitha masat e nevojshme administrative në bazë të një sërë aktesh nënligjore të miratuara dhe u arrit që zbatimi i i saj të kryhej me sukses, pas asnjë problem në vijueshmërinë e punës.  Gjatë kësaj faze është u koordinua dhe bashkëpunua  me Këshillin e Lartë Gjyqësor, Këshillin e Lartë të Prokurorisë dhe Ministrinë e Drejtësisë. Çështja kryesore që mbetet të zgjidhet në kuadër të hartës së re gjyqësore lidhet me infrastrukturën. Nga ana jonë janë planifikuar disa masa që për realizimin e tyre kërkojnë angazhim ndërinstitucional. Ka përfunduar detyra e projektimit nga Bashkia Tiranë në bashkëpunim me Këshillin e Lartë Gjyqësor, Prokurorinë e Përgjithshme, Prokurorinë e Apelit të Juridiksionit të Përgjithshëm dhe Prokurorinë Tiranë, për ndërtimin e një godine të re akomodimi për të gjitha institucionet e sipërcituara. Pas vënies në dispozicion nga Bashkia Tiranë të një sheshi ndërtimi, do të vijohet me hartimin e projektit, por duhet të zgjidhet çështja e financimit. Për Prokurorinë pranë Gjykatës së Juridiksionit të Përgjithshëm Fier, i është kërkuar Bashkisë Fier marrja në administrim e një godine tjetër pasi godina ekzistuese nuk i plotëson nevojat. Mbetemi në pritje të realizimit të plotë të marrëveshjes ndërmjet Prokurorisë së Përgjithshme, Këshillit të Lartë Gjyqësor dhe Ministrisë së Drejtësisë për vënien në dispozicion të ambienteve akomoduese shtesë/ndërtesa ekzistuese të cilat më pas do t’i nënshtrohen rikonstruksionit dhe përshtatjes, për prokuroritë dhe gjykatat në rrethet Gjirokastër, Vlorë dhe Durrës. Edhe pas këtyre masave, problem do të vijojnë të mbeten Prokuroria Durrës dhe ajo Sarandë, ku ambjentet ekzistuese janë të pamjaftueshme nëse do të plotësoheshin organikat.

Problem urgjent që mbetet për t’u zgjidhur është ai që lidhet me arkivat, ku situata po rëndohet së tepërmi. Vlerësoj se ka nevojë për ndërhyrje ligjore si dhe marrjen e masave ndërinstitucionale për  sigurim të infrastrukturës që do të mundësojë ruajtjen e tyre. 

Sa I përket sistemit të menaxhimit të çështjeve, është ngritur grupi i ekspertëve mbështetës për sistemin e qendërzuar të çështjeve për të siguruar mbështetje dhe koordinim sa më efektiv të prokurorisë për realizimin e këtij projekti. Është bashkërenduar puna me Qendrën e Teknologjisë së Informacionit për Sistemin e Drejtësisë dhe është hartuar korniza e ndërveprimit të sistemeve të reja të sistemit të drejtësisë (ku përfshihet edhe sistemi CAMS) e cila përfshin ndër të tjera ndërlidhjen e sistemeve elektronike të tyre ndërmjet tyre, por edhe me bazat e të dhënave shtetërore me protokolle informatike, për një komunikim sa më efiçent dhe të sigurtë. Ndërkohë që kemi nisur kontaktet e para me përfaqësuesit e Delegacionit të BE në Shqipëri për mbështetjen prej fondeve të BE së sistemit të ri CAMS.

Institucionet e drejtësisë raportojnë në seancën e sotme plenare të Kuvendit.

Çështjet e rendit të ditës:

-Raporti i veprimtarisë vjetore të Prokurorit të Përgjithshëm për vitin 2023

-Raporti i veprimtarisë vjetore të Strukturës së Posaçme kundër Korrupsionit dhe Krimit të Organizuar (SPAK) për vitin 2023

-Raporti i veprimtarisë vjetore të Inspektorit të Lartë të Drejtësisë (ILD) për vitin 2023

-Raporti i veprimtarisë vjetore të Këshillit të Lartë Gjyqësor për vitin 2023

-Raporti i veprimtarisë vjetore të Këshillit të Lartë të Prokurorisë për vitin 2023