“Serbia nuk i
madhëron krimet e luftës dhe as që anon kah revizionizmi”, ka thënëkryeministrja e Serbisë, Ana Bërnabiç, një ditë pasi që deputeti i partisë nëpushtet, Partisë Progresiste Serbe (SNS), Vladimir Gjukanoviç, ia ka uruar“popullit serb, ditën e çlirimit të Srebrenicës”.Bërnabiç edhe një herë ka refuzuar që ngjarjen në Srebrenicë ta quajë me emrin gjenocid, duke thënë se shërbehet me deklaratën e Kuvendit të Serbisë, në të cilën ajo fjalë nuk përmendet.
“Si kryeministre e Qeverisë së Serbisë, mund të shërbehem vetëm me atë që e ka thënë trupi më i lartë ligjdhënës, Kuvendi i Serbisë, përmes Deklaratës për dënimin e krimit në Srebrenicë”, theksoi Ana Bërnabiç dhe shtoi që shprehë “ngushëllimet e thella dhe dhembshuri me familjet dhe miqtë e viktimave”.
Ofendimet nga pozitat e larta
Në ditën kur në Qendrën komemorative në Potoçari janë varrosur edhe 33 viktima të gjenocidit, nga ana e partive politike në pushtete, në Beograd, janë dëgjuar sërish porosi që miratojnë dhe ofendojnë viktimat, që përjashtojnë përgjegjësinë, si dhe porosi, të cilat po përsëriten tash e disa vite pa ndonjë pasojë, në ditën kur shënohet 11 Korriku.
Disa persona
bartin 33 trupat e identifikuar të Masakrës së Srebrenicës. Ata u varrosën nëkompkeskin memorial në Potoçari. Bosnjë, 11 korrik, 2019.Disa persona bartin 33 trupat e identifikuar të Masakrës së Srebrenicës. Ata u varrosën në kompkeskin memorial në Potoçari. Bosnjë, 11 Korrik, 2019.
Deputeti i
Partisë Progresiste Serbe, Vladimir Gjukanoviq, në një deklaratë për RadionEvropa e Lirë, thotë se “nuk do të distancohet” nga urimi për “ditën e çlirimittë Srebrenicës” dhe falënderimi për “gjeneralin Ratko Mladiç, për realiziminbrilant të operacionit ushtarak ‘Krivaja 95’”, të cilat i kishte shënuar nëfaqen e tij në rrjetin social Twitter.Partia Progresiste Serbe, në krye të së cilës është kryetari i shtetit, Aleksandar Vuçiç, nuk është distancuar nga kjo paraqitje e deputetit të tij.
Ndonëse, mohimi i
gjenocidit në Srebrenicë nuk është vepër penale në Serbi, nga Prokuroria nuk kaasnjë përgjigje lidhur me pyetjen e Radios Evropa e Lirë, se a do të mund tëngitet proces ndaj deputetit Gjukanoviç, për shkak të gjuhës së urrejtjes.“Kjo nuk është hera e parë që shprehet gjuha e urrejtjes, sidomos para dhe gjatë 11 Korrikut. Megjithatë, sa kam unë njohuri, organet shtetërore nuk kanë reaguar asnjëherë dhe nuk e kanë sanksionuar askënd”, thotë Ivana Zhaniç nga Fondi për të Drejtën Humanitare.
Srebrenica, gjatë
ditës kur është shënuar përvjetori i gjenocidit, ka qenë temë edhe në Kuvendine Serbisë, prej nga edhe i dënuari si kriminel lufte, deputeti dhe lideri iPartisë Radikale Serbe, Vojislav Sheshelj, i ka bërë thirrje Qeverisë sëSerbisë që të mbledhë të dhënat që“t’i tregojë opinionit botëror që nëSrebrenicë nuk ka ndodhur gjenocidi” dhe se e gjithë kjo është “mashtrim”.Në të njëjtën
ditë, ministri për Teknologji dhe Zhvillim i Qeverisë së Serbisë, NenadPopoviq, ka porositur që “për shkak të vënies së kushteve të reja dheposhtëruese, me të cilat kërkohet që Serbia të pranojë gjenocidin e rrejshëm nëSrebrenicë, në mënyrë që të përparojë në rrugën drejt BE-së, është edomosdoshme që të rishqyrtohet procesi i mëtutjeshëm i integrimeve evropiane meqëllim që të mbrohen interesat kombëtare të Serbisë dhe popullit serb”.Duke reaguar ndaj
deklaratës së ambasadorit të Gjermanisë në Beograd , Thomas Schieb, i cili kathënë se në Srebrenicë ka ndodhur gjenocidi, ministri i Mbrojtjes i Serbisë,Aleksandar Vulin, ka theksuar që “nuk pranon që ambasadori i Gjermanisë t’uflasë serbëve se çfarë të mendojnë dhe të bëjnë, e në veçanti që t’u flasë seçka është gjenocidi”.Nderime për
viktimat kanë bërë ambasadorët dhe organizatat joqeveritarePikërisht
ambasadorët e Gjermanisë, SHBA-së, Norvegjisë, Italisë dhe Australisë nëBeograd, kanë qëndruar pranë përfaqësuesve të organizatave joqeveritare dhepersonaliteteve publike, të cilët të enjten, në parkun para objektit tëPresidencës së Serbisë, kanë ndezur qirinj për viktimat e gjenocidit. Qetësinëe thyenin thirrjet ofenduese të një grupi të njerëzve, të cilët përpara parkutu mblodhën të veshur me fanella me simbole nacionaliste dhe me figurën e RatkoMladiçit, i dënuar për gjenocid në Srebrenicë dhe për krimet tjera.Policia i ka
penguar ata që t’iu afrohen pjesëmarrësve, por në vazhdim, kanë ndërhyrë gjatëzhvillimit të shfaqjes “Srebrenica. Kur ne të vrarët ngrihemi”, në objektin euniversitetit “Themelet e Kolaracit”.Pas përplasjeve
verbale me regjisorin Zlatko Pakoviç dhe aktorët, policia i ka nxjerrë atajashtë objektit.Historiani,
Milovan Pisar, vlerëson që qasja e strukturës në pushtet ndaj gjenocidit, i kadhënë legjitimitet grupeve, të cilat e kanë ndërprerë shfaqjen e Pakoviçit.“Kjo është klima
që është krijuar gjatë viteve të fundit dhe është shumë më e keqe nëse këtë ebëjnë përfaqësuesit e partisë në pushtet, sepse është Qeveria ajo që, siçduket, nuk dëshiron të përballet me të gjitha konkluzat që janë sjellë, jovetëm lidhur me Srebrenicën, por në përgjithësi për luftën në Bosnjë. Kështuqë, është reale që gjëra të tilla të priten edhe më shpesh”, theksoi Pisar.Përderisa
praktika gjyqësore nuk njeh raste në të cilat porositë e këtilla janësanksionuar, në disa rrethana ka ndodhur e kundërta. Kur në vitin 2015, nëtribunën e partisë në pushtet (Partisë Progresiste Serbe) kishte folur VeselinShljivançanin, i dënuar për krime të luftës në Vukovar, një grup i aktivistëvetë Iniciativës së të rinjve për të drejta të njeriut, që e kishte kundërshtuarpromovimin e kriminelëve të luftës, ishin sulmuar fizikisht dhe më pas edheishin dënuar për shkak të thyerjes së rendit dhe qetësisë publike.“Me këtë vendim
të gjykatës, jo vetëm që janë dënuar aktivistët për të drejta të njeriut, pornë hapësirën publike ishte dërguar edhe porosia që dhuna është e pranueshme,ndërkaq që madhështimi i kriminelëve të luftës, nuk do të dënohet në asnjëmënyrë në këtë shoqëri”, thotë Jasmina Lazoviq, e cila ka qenë në mesin eaktivistëve, të cilët e kanë kundërshtuar paraqitjen Shljivançaninit për tëmbajtur fjalim të tribunë.Kongo e ndaluar, Srebrenica e lejuar
Në qoftë se në
Serbi doni të mohonit gjenocidin në Kongo, do të bënit vepër penale dhe do tëmund të përfundonit në burg. Por, asgjë, ndoshta edhe më pak se kjo, nuk do t’jundodhë në rast se mohoni gjenocidin në Srebrenicë, ku forcat serbe nën komandëne të dënuarit për krime lufte, Ratko Mladiq, kanë vrarë më shumë se 8 mijëboshnjakë.Ndryshimet që
janë sjellë në Ligjin Penal të Serbisë, në vitin 2016, thonë që mund të dënohetai që publikisht miraton ose mohon ekzistencën e gjenocidit ose e zvogëlonrëndësinë e tij, përveç në rastet kur gjenocidi është i vërtetuar nëaktvendimet e gjykatave në Serbi ose në Gjykatën Penale Ndërkombëtare, gjë qëpërjashton aktvendimet e Tribunalit të Hagës.“Pra, mund të
mohohet gjenocidi, i cili është bërë në Srebrenicë, por nuk guxon të mohohetgjenocidi që është bërë në Kongo. Në fakt, kjo është qasja e autoriteteve tonadhe shoqërisë tonë në raport me vendimet e Tribunalit të Hagës dhe gjenocidinqë është bërë më 1995 në Srebrenicë. Po të ekzistonte vullneti, që njëmend t’idilet përballë mohimit dhe ri-interpretimit të fakteve që janë vërtetuar nëvendimet e Tribunalit të Hagës, ka qenë rast i mirë kur kanë ndodhur ndryshimete Kodit Penal, por kjo nuk ka ndodhur”, thotë Ivana Zhaniç nga Fondi për tëDrejtën Humanitare.Për çdo vit, në përvjetorin e gjenocidit në Srebrenicë, organizatat joqeveritare në Serbi mbesin pa përgjigje në kërkesat e tyre që shteti i Serbisë të respektojë vendimet e gjykatave ndërkombëtare, provat e vërtetuara gjyqësore, që ta pranojë gjenocidin dhe që mohimi i tij të kualifikohet si vepër penale, si dhe që 11 korriku të shpallet në Serbi si Ditë e përkujtimit të gjenocidit në Srebrenicë./REL